Begrippen fusies en ruzies

Aandeelhoudersovereenkomst
Indien een vennootschap meerdere aandeelhouders heeft, wordt de verhouding tussen de vennootschap en de aandeelhouders, en de aandeelhouders onderling meestal niet alleen geregeerd in de statuten van de vennootschap. Vaak leggen de aandeelhouders hun onderlinge afspraken ook  vast in een aandeelhoudersovereenkomst. Hierin kunnen bepalingen worden opgenomen in afwijking of aanvullend op de statuten, zoals de zeggenschap in de onderneming, de belangen en positie van meerderheids- en minderheidsaandeelhouders en de wijze waarop aandeelhouders in de toekomst afscheid van elkaar nemen.

Aandelenfusie
Bij een aandelenfusie gaan twee of meer ondernemingen samen doordat de overnemende BV de aandelen verwerft in de over te nemen BV, vaak tegen uitreiking van eigen aandelen aan de aandeelhouders van de overgenomen BV.

Aandelentransactie
Bij een aandelentransactie worden (een aantal van) de aandelen in een vennootschap aan een koper verkocht en overgedragen. De overdracht vindt plaats door middel van de ondertekening van een notariële akte en dient door de vennootschap te worden erkend.

Activa / passiva transactie
Bij een activa/passiva transactie wordt in feite de onderneming uit de B.V. verkocht en niet de aandelen in de vennootschap. Individuele activa en passiva, het klantenbestand, de voorraden, de machines, eventueel het pand en dergelijke worden dan overgenomen. Bij een activa/passiva transactie worden vaak (een deel van) de activa en de passiva overgedragen. De onderneming verkoopt (meestal een deel van) de bezittingen en schulden. Vaak worden dan de machines, voorraden, inventaris, het personeel en zaken als leasecontracten overgenomen. De banktegoeden, debiteuren, crediteuren en bankschulden worden vaak niet overgedragen. De verkopende onderneming draagt dan zorg voor de financiële afwikkeling van de achterblijvende bezittingen en schulden. Deze worden door de verkopende partij rechtsreeks geïnd of voldaan. Let wel: bij de verkoop van een eenmanszaak is geen sprake van aandelen. Hier hebben we dus altijd te maken met een activa/passiva transactie. Het voordeel van een dergelijke transactie is dat men de onderdelen kan overnemen die men nodig heeft of nuttig vindt. Niet nuttige onderdelen of zelfs mogelijke ‘lijken in de kast’ blijven dan achter bij de verkoper. Het nadeel van een dergelijke transactie is dat per over te nemen onderdeel afgesproken moet worden wat precies en voor welke prijs overgenomen wordt. Dit zal allemaal goed vastgelegd moet worden in vele extra contracten en overeenkomsten.

Arbitrage
Arbitrage is een vorm van alternatieve geschillenbeslechting. Het is rechtspraak door arbiters en vervangt een rechterlijke procedure. Vonnissen zijn bindend voor alle partijen en kan voor tenuitvoerlegging vatbaar worden verklaard door middel van een verlof tot tenuitvoerlegging van de voorzieningenrechter.

Bad leaver(s)
Eén of meerdere aandeelhouders die de oorspronkelijke uitgangspunten van de samenwerking zoals vastgelegd in een aandeelhoudersovereenkomst, niet langer wil(len) naleven. Als een Bad Leaver wordt ook wel aangemerkt een medewerker/manager die uit eigen beweging het bedrijf verlaat of binnen een vooraf gestelde termijn. Daarmee geeft de Bad Leaver dan bepaalde rechten op, zodat bijvoorbeeld bij vertrek een andere aandelenprijs of voorwaarden van toepassing worden verklaard.

Bedrijfsfusie
Bij een bedrijfsfusie gaan twee of meer ondernemingen samen doordat de overnemende BV de activa en passiva van een andere BV verwerft, ook weer tegen uitreiking van aandelen aan de aandeelhouders van de overdragende BV.

Bedrijfsopvolgingsfaciliteit of -regeling (BOF/BOR)
De bedrijfsopvolgingsfaciliteit is een (fiscale) regeling waarbij iemand die een onderneming erft of geschonken krijgt, over de waarde van die onderneming geen of minder erf- of schenkbelasting hoeft te betalen indien de onderneming door de ontvanger wordt voortgezet. Hoeveel vrijstelling precies verkregen kan worden, is afhankelijk van de waarde van de onderneming (het ondernemingsvermogen).

Bedrijfsoverdracht / Bedrijfsovername
Van een bedrijfsoverdracht is sprake als een eigenaar zijn onderneming aan een derde verkoopt en in juridische zin levert. Deze derde is in veel gevallen een buitenstaander die het bedrijf koopt. Dat kan dan een persoon zijn (Management Buy In) of een bedrijf dat een (strategische) overname doet. Soms kan het ook (een deel van) het managementteam van het bedrijf zijn, dat het bedrijf overneemt. Dan is er sprake van een MBO, een Management Buy Out. Een bedrijfsovername wordt bekeken vanuit het oogpunt van de koper. Dus van degene die een onderneming koopt en geleverd krijgt.

Bindend advies
Bindend advies is, net zoals arbitrage en mediation, één van de alternatieve vormen van geschillenbeslechting, buiten de rechter om. Een bindend advies berust op een overeenkomst van partijen. De bindend advies-overeenkomst geldt als een vaststellingsovereenkomst in de zin van de wet (artikel 7:900 BW). In de vaststellingsovereenkomst komen partijen overeen dat zij een reeds bestaand geschil of een onzekerheid willen laten beslechten door middel van een bindend advies. Partijen laten bindend adviseurs vaststellen hetgeen tussen hen rechtens zal gelden, en zijn daaraan gebonden. De rechtsverhouding tussen de partijen en de bindend adviseurs is een overeenkomst van opdracht. Door het sluiten van een bindend adviesovereenkomst doen partijen vrijwillig en ondubbelzinnig afstand van hun recht op toegang tot de gewone (overheids-) rechter.

Blokkeringsregeling
De blokkeringsregeling is een regeling opgenomen in de statuten van een onderneming. Er zijn twee varianten te onderscheiden, de aanbiedingsregeling en de goedkeuringsregeling. De aanbiedingsregeling houdt in dat als een aandeelhouder zijn aandelen wil verkopen, hij verplicht is om deze aandelen eerst te koop aan te bieden aan zijn eventuele medeaandeelhouders. De statuten beschrijven de procedure hiervoor. De goedkeuringsregeling houdt in dat als een aandeelhouder zijn aandelen wil verkopen, hij de goedkeuring nodig heeft van het bestuur van de BV of van de algemene vergadering van aandeelhouders. Wordt er in de statuten van de vennootschap niets geregeld, dan voorziet de wet in een aanbiedingsregeling.

Cash and Debt free
Cash and Debt free betekent dat de onderneming zonder schulden en zonder contanten wordt opgeleverd. De schulden worden voor de overnamedatum afbetaald en/of verrekend en de contanten worden uit het bedrijf gehaald. De koper zal zelf voor nieuw (werk)kapitaal moeten zorgen.

Closing
Closing is het definitief sluiten van een verbintenis waarbij de transactie tot stand is gekomen. De closing vindt plaats in aanwezigheid een notaris, waarbij de aandelen worden overgedragen en de koopsom wordt ontvangen.

Corporate litigation
Het voorkomen en oplossen van geschillen tussen aandeelhouders, tussen aandeelhouders en vennootschappen of tussen vennootschappen op bestuurlijk en/of financieel vlak.

Data room
De zaal of ruimte (kan ook een elektronische ruimte zijn, ook wel virtual data room genoemd), waarin bepaalde gegevens over de onderneming verzameld worden. Een dataroom wordt vaak gebruikt in een due diligence onderzoek of bij een biedingsprocedure. Door de koper (en haar adviseurs) toegang te geven tot deze ruimte, krijgt de koper de kans om deze documenten te lezen en zich een beeld te vormen van de onderneming.

Deadlock
In een aandeelhoudersovereenkomst of een overnameovereenkomst kan een deadlock-bepaling worden opgenomen. In deze bepaling worden onderwerpen aangewezen die zo wezenlijk zijn voor de bedrijfsvoering van de vennootschap, dat indien daarover een geschil ontstaat, door de aandeelhouders een procedure moet worden gevolgd om de impasse te doorbreken. Dit zou uiteindelijk – bij gebreke van een minnelijke oplossing – kunnen resulteren in een beëindiging van de samenwerking of onderhandelingen c.q. uittreding van een of meer van de aandeelhouders. Hier zijn allerlei variaties mogelijk met prachtige termen als: “Russian roulette”, “Texas shoot-out”, “Dutch auction” enz.

Disclosures
Hiermee wordt bewerkstelligd aan te geven dat partijen volledige overeenstemming hebben over deze informatie. Er worden doorgaans geen garanties meer afgegeven over deze informatie.

Drag along / Tag along
Een drag along is een verplichting die wordt opgenomen in de aandeelhoudersovereenkomst om de aandelen mee te verkopen als de andere partij haar pakket aandelen verkoopt. Een tag along is een recht dat opgenomen wordt in de aandeelhoudersovereenkomst om de aandelen mee te verkopen als de andere partij haar pakket aandelen verkoopt. In tegenstelling tot drag along gaat het hier­bij niet om een verplichting maar om een recht.

Due diligence onderzoek (DDO)
De koper van een onderneming eist veelal dat er een onderzoek plaatsvindt naar de financiële, juridische en fiscale aspecten van de overname. Een dergelijk onderzoek wordt een due diligenceonderzoek (DDO) genoemd. Afhankelijk van de afspraken tussen de verkoper en koper wordt de aard en de diepgang van het DDO bepaald. De formulering van de te onderzoeken deelgebieden en de eventuele invloed van de uitkomsten op de overnameprijs en -voorwaarden, kunnen doorslaggevend zijn bij het al dan niet succesvol afronden van de transactie. Indien de onderzochte informatie afwijkt van de reeds verstrekte informatie, kan dit voor de koper een aanknopingspunt zijn om de eerder afgesproken condities ter discussie te stellen.

Earn-out regeling
Een earn-out regeling is in principe een uitgestelde betaling van een gedeelte van een koopsom. Een deel van de koopsom wordt op het moment van de overdracht betaald en een ander (variabel) deel van de koopsom wordt in een later stadium vastgesteld op basis van de prestaties die de onderneming na de overdracht realiseert. De afspraken hieromtrent kunnen per transactie variëren, te denken valt aan een relatering aan omzet, brutowinst of resultaat.

Economische schade
Schade ontstaan door wanprestatie of een onrechtmatige daad door een derde. Deze kan betrekking hebben op geleden verliezen, gemiste winsten, kosten ter beperking van de schade en kosten om deze te kunnen verhalen.

Escrow
De koper kan in sommige gevallen een zekerheid willen verkrijgen over een gestelde claim bij de overeengekomen garanties en vrijwaringen. Deze claim kan hij zeker stellen door een deel van de koopprijs bij een onafhankelijke derde partij, vaak een notaris of een bank, te storten op een escrow rekening. In de escrow overeenkomst tussen koper, verkoper en de onafhankelijke derde worden afspraken gemaakt over uitbetaling van (een deel van) het escrow bedrag. Een escrow rekening is vaak eenvoudiger dan een bankgarantie, omdat bij een bankgarantie vaak onderhandeld dient te worden over de tekst van de garantie met de bank. Het nadeel van een escrow rekening is dat in veel gevallen onduidelijk is tot wiens vermogen het escrow bedrag hoort, met name in geval van faillissement van koper of verkoper.

Exit
Met een exit wordt vaak de gehele of gedeeltelijke vervreemding van een aandelenparticipatie bedoeld. Dit kan bijvoorbeeld plaats vinden door een beursintroductie of een verkoop aan een strategische partij, een nieuwe groep investeerders of aan het management.

Forensic valuation
Het in civiel-, bestuurs- of strafrechtelijke zaken bepalen van de economische waarde van belangen in ondernemingen en/of het bepalen van de omvang van economische schade in geval van benadeling door wanprestatie of onrechtmatig handelen.

Fusie
Economisch gezien is een fusie het duurzaam samengaan van twee of meer economische eenheden. In het bedrijfsleven onderscheidt men verschillende vormen, te weten aandelenfusie, bedrijfsfusie en juridische fusie.

Garanties
De garanties zijn een beschrijving van hetgeen koper van het gekochte mag verwachten. Ze bewerkstelligen een risicoverdeling tussen de koper en verkoper. Indien gegarandeerde eigenschappen van het gekochte ontbreken, komt dat voor risico van de verkoper. Indien verkoper bepaalde eigenschappen niet garandeert, betekent dat het ontbreken van dergelijke eigenschappen voor risico zijn van de koper. Bij de verkoop van aandelen zien de garanties niet alleen op de aandelen, maar ook op de vennootschap waarin de aandelen gehouden worden en op de onderneming die in die vennootschap worden gedreven.

Geheimhoudingsovereenkomst (NDA)
Een geheimhoudingsverklaring (of Non-Disclosure Agreement) dient door geïnteresseerde partijen eerst getekend te worden voordat ze meer uitgebreide informatie over het bedrijf ontvangen. In dit document worden de spelregels en sancties beschreven inzake het behandelen van de informatie die de verkoper verstrekt aan de potentiële koper.

Geschillenregeling
De wettelijke regeling waarbij de uitstoting of uittreding van een aandeelhouder wordt geregeld (zie Uitstotingsregeling en Uittredingsregeling).

Goodwill / Badwill
Dit is het verschil tussen de intrinsieke waarde van de onderneming en de verkrijgingprijs. Wanneer de verkrijgingprijs hoger is dan de intrinsieke waarde is er sprake van goodwill. Bij een verkrijgingprijs onder de intrinsieke waarde ligt is er sprake van badwill.

Informatiememorandum
Dit is een document waarin een bedrijf wordt beschreven. Het bestaat veelal uit een samenvatting, de historie, beschrijving van producten en/of diensten, marktpositionering, ondernemingsstructuur en financiële informatie. Over het algemeen wordt een informatie memorandum opgesteld voor bedrijven welke te koop worden aangeboden en worden deze verstrekt aan geïnteresseerde partijen nadat een door hen getekende geheimhoudingsverklaring is ontvangen.

Intentieverklaring (LOI: Letter of Intent)
Een Intentieverklaring (Letter of Intent) wordt opgemaakt als verkoper en koper overeenstemming bereikt hebben over de prijs, de hoofdlijnen van hun akkoord en de ontbindende voorwaarden. Als ontbindende voorwaarden worden vaak opgenomen dat de financiering rond moet komen en dat het boekenonderzoek (Due Diligence) geen verborgen tekortkomingen moet opleveren.

Juridische fusie
Bij een juridische fusie gaan twee of meer ondernemingen samen waarbij de overnemende BV ‘van rechtswege’ de bezittingen en schulden van een andere BV verwerft en waarbij de aandeelhouders van de andere ‘van rechtswege’ aandeelhouders worden in de overnemende BV en de overdragende BV ophoudt te bestaan.

LBO: Leveraged Buy Out
Leveraged Buyout (LBO) is een financieringsmethode waarbij de overname van een bedrijf voornamelijk berust op geleend geld, dat later door het overgenomen bedrijf moet worden terugbetaald. De activa van het overgenomen bedrijf worden als onderpand bij de lening gebruikt. Op deze manier kunnen investeerders een bedrijf overnemen met een minimale inzet van eigen kapitaal. Het nadeel is dat het overgenomen bedrijf opgezadeld wordt met grote schulden.

Locked box
Een locked box systeem is een contractuele afspraak bij een bedrijfsovername waarbij de periode tussen de laatst beschikbare balans en de closing datum niet afgedekt wordt door closing accounts, maar door een contractuele afspraak dat geen waarde mag ‘weglekken’ uit de vennootschap, bijvoorbeeld via de uitbetaling van dividenden of management fees. Alle andere geldbewegingen blijven in de vennootschap en worden aldus verondersteld geen waarde-impact te hebben.

Management overeenkomst
Dit is een overeenkomst van opdracht waarbij de persoon die managementtaken uitvoert een managementfee doorberekent aan de opdrachtgever. Dit is nadrukkelijk geen loon of salaris, en de opdrachtnemer mag niet in dienstbetrekking staan tot de opdrachtgever. De opdrachtnemer kan een natuurlijke (privé)persoon of een rechtspersoon zijn. De overeenkomst wordt schriftelijk vastgelegd, maar is niet (wettelijk) verplicht. Bij meerdere vennoten of aandeelhouders worden in de management overeenkomst ook de verantwoordelijkheden en verplichtingen per vennoot/aandeelhouder jegens elkaar en jegens de onderneming vastgelegd.

MBI: Management Buy-In
Een MBI is een vorm van bedrijfsovername, waarbij een eerder niet bij de onderneming betrokken persoon/manager of groep personen (management) de onderneming geheel of stapsgewijs overneemt. Deze koper zal direct na de overdracht het management/eigendom van de onderneming op zich nemen.

MBO: Management Buy-Out
Een MBO is een overdracht van de onderneming door de eigenaar aan het zittende management of een deel van het management. Voordeel is dat zowel koper(s) als verkoper elkaar goed kennen. De transactiewaarde is vaak lager dan bij een verkoop aan een koper van buiten het bedrijf.

Mediation
Mediation is niets anders dan het oplossen van een conflict onder begeleiding. Een groot voordeel van mediation is, dat een zaak vaak sneller wordt opgelost dan wanneer die voor de rechter komt. Daarom is het in veel gevallen goedkoper. Doordat partijen zelf met de oplossing komen, sluit deze vaak ook beter aan op de wensen van de betrokken partijen. De kans op een duurzame afspraak en een redelijke verstandhouding is na een succesvolle mediation dan ook groter dan bij een rechtszaak.

Meerderheidsbelang
Belang in (de aandelen van) een onderneming met meer dan 50% van de stemrechten.

Merger & Acquisition (M&A)
Merger & Acquisition (M&A) is een algemene term waar veel onder valt. Naast de bekende bedrijfsovername zijn bijvoorbeeld een management buy out of het opzetten van een joint venture ook voorbeelden van M&A. Op hoofdlijnen gaat het om een M&A project zodra twee bedrijven samen gaan werken ongeacht de uiteindelijke structuur.

Minderheidsbelang
Belang in (de aandelen van) een onderneming met minder dan 50% van de stemrechten.

Newco
Wanneer bij een overname een nieuwe onderneming wordt opgericht welke de aandelen van een bestaande onderneming koopt, wordt deze nieuwe onderneming vaak aangeduid als Newco.

Onrechtmatige daad (6:162 lid 2 BW)
Een onrechtmatige daad is (i) een inbreuk op een recht, of (ii) een doen of nalaten in strijd met een wettelijke plicht, of (iii) een doen of nalaten in strijd met hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt. Is schade het gevolg van een onrechtmatige gedraging van een (rechts)persoon en is deze aan hem toe te rekenen, dan moet hij de schade vergoeden.

Schadestaatprocedure
De rechter die een veroordeling tot schadevergoeding uitspreekt, begroot, voor zover hem dit mogelijk is, de schade in het vonnis. Indien begroting van de schade in het vonnis niet mogelijk is, dan spreekt de rechter een veroordeling uit tot schadevergoeding op te maken bij staat. De tenuitvoerlegging van een veroordeling tot schadevergoeding op te maken bij staat, vangt aan met de betekening aan de wederpartij van een staat waarin het beloop van de schade waarvan de vereffening wordt gevorderd, gespecificeerd wordt opgegeven.

Share Purchase Agreement (SPA)
Een SPA is de finale overeenkomst tussen koper en verkoper over de verkoop van de onderneming, veelal met nog een aantal voorbehouden daarin opgenomen.

Succesfee
De succesfee is een beloning die een overnameadviseur ontvangt als variabel deel voor zijn werkzaamheden. Vaak is de succesfee een percentage van de transactiewaarde.

Tombstone
Herinnering aan de succesvolle totstandkoming van een deal in de vorm van een perspex plaat die meestal de vorm heeft van een grafsteen. Alle bij de deal betrokken partijen worden hierop genoemd.

Uitkoopregeling
Dit is een wettelijke geschillenregeling die het grootaandeelhouders(>95%) mogelijk maakt kleine aandeelhouders uit te kopen.

Uitstoting(sregeling)
Dit is een onderdeel van de wettelijke geschillenregeling. Indien een aandeelhouder door zijn gedragingen het belang van de vennootschap zodanig schaadt dat het niet redelijk is dat hij zijn aandelen kan behouden, kan hij verplicht worden zijn aandelen aan medeaandeelhouders te verkopen.

Uittredingsregeling
Dit is een onderdeel van de wettelijke geschillenregeling. In geval een aandeelhouder zodanig in zijn rechten of belangen wordt geschaad door gedragingen van zijn medeaandeelhouders dat van hem niet kan worden verlangd dat hij zijn aandelen blijft behouden, kan hij de medeaandeelhouders verplichten dat zij zijn aandelen kopen.

Veiling (auction)
Veiling (auction): hierbij wordt een onderneming verkocht door middel van een veiling. Dit proces verloopt volgens een vooraf vastgestelde stringente procedure en tijdspad. De veiling wordt door de verkoper geleid. Meerdere potentiële kopers kunnen binnen een vastgestelde termijn een bieding uitbrengen op een bedrijf. Per ronde vallen de minst interessante biedingen af en krijgen de overgebleven kandidaten de kans hun bieding te verbeteren. Uiteindelijk blijft er één koper met het beste bod over.

Vendor Due Diligence (VDD)
De Vendor Due Diligence (VDD) is een onafhankelijk en volledig onderzoek naar de waarde van de onderneming, uitgevoerd door de verkoper van een onderneming. Daarbij wordt gekeken naar het bedrijfsverleden, de hedendaagse bedrijfsvoering en toekomstperspectieven. Het biedt zowel de verkoper als (potentiële) kopers de nodige inzichten. Uitgebreid onderzoek en rapportage sluiten mogelijke blinde vlekken uit en ondersteunen zowel verkoper als (mogelijke) koper bij het nemen van een beslissing aangaande de uiteindelijke (ver)koopovereenkomst.

Verkoopprijs
De verkoopprijs is de prijs die koper en verkoper overeenkomen voor de overname. Deze prijs komt in de LOI te staan, samen met de ontbindende voorwaarden.

Verkoopprofiel (Fact- of Termsheet)
Dit is een document dat belangrijke kerngegevens van het ter verkoop aangeboden bedrijf bevat, zoals de regio, indicatie van de omzet, beschrijving van de bedrijfsactiviteit en een profielschets van de gewenste koper. Het is dusdanig opgesteld en geformuleerd dat op basis van het verkoopprofiel niet duidelijk is welke onderneming het betreft. Het doel van het document is het aantrekken van mogelijk geïnteresseerde kopers. Serieuze kopers moeten een geheimhoudingsverklaring (NDA) ondertekenen en ontvangen daarna verdere bedrijfsgegevens.

Verrekenbeding
Een afspraak tussen partners om inkomsten en/of vermogen met elkaar te verrekenen.

Voorlopig deskundigenbericht
Het voorlopig deskundigenbericht kan voorafgaand aan een lopende procedure op verzoek van een partij worden opgesteld, bijvoorbeeld om de kansen in een procedure in te schatten voordat die aanhangig wordt gemaakt. Ook kan een voorlopig deskundigenbericht worden gevraagd, omdat niet kan worden afgewacht tot de gerechtelijke procedure in het stadium is gekomen waarin de rechtbank een deskundige benoemt of omdat een van de partijen een contra-expertise wenst.

Verwateren
Een aandeel dat minder waard wordt door een toename van het aantal uitgegeven aandelen, meestal door de uitgifte van nieuwe aandelen. De waarde van het aandelenkapitaal wordt in dat geval dus verdeeld over meer aandelen, waardoor de waarde per aandeel afneemt of verwatert.

Vrijwaring
Bij overnames heeft het begrip vrijwaring over het algemeen betrekking op aansprakelijkheid. Wanneer iemand, door de wet of door een belanghebbende is gevrijwaard, is deze persoon niet aansprakelijk voor hetgeen waarvoor hij is gevrijwaard.

Wanprestatie
Het door de schuldenaar toerekenbaar niet, niet juist of niet op tijd nakomen van contractuele verplichtingen.